İskoçya'da yapılan yeni ve büyük ölçekli bir çalışma, opioid bağımlılığıyla ilişkili intihar riskleri hakkında önemli bilgiler sunmakta ve opioid-agonist tedavisinin (OAT) hayat kurtarma potansiyelini vurgulamaktadır. Araştırmacılar, 2011-2020 yılları arasında en az bir kez metadon veya buprenorfin bazlı tedavi reçetesi almış 46.000'den fazla kişinin verilerini analiz etti. Bulgular, OAT kullanan kişilerin intihar oranlarının önemli ölçüde düşük olduğunu göstermekte ve İskoçya'nın uyuşturucuya bağlı artan ölüm krizinin ortasında tedaviye sürekli erişimin önemini vurgulamaktadır.
Glasgow Caledonian Üniversitesi'nden Rosalyn Fraser ve Andrew McAuley liderliğindeki bir ekip tarafından yürütülen çalışma, opioid bağımlılığı olan kişilerde intihar oranlarının genel nüfusa göre yedi kat daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Bununla birlikte, tedavi gözle görülür bir fark yaratmıştır: aktif olarak OAT alan bireylerin intihar ederek ölme olasılığı, tedaviyi bırakanlara göre üç kat daha azdır. Bu koruyucu etkinin, aynı dönemde uyuşturucuya bağlı ölümlerdeki artışa rağmen devam etmesi dikkat çekicidir.
Araştırma, İskoçya'nın giderek kötüleşen uyuşturucu krizi göz önüne alındığında daha da önem kazanmaktadır. Ülkede uyuşturucuya bağlı ölümler son on yılda iki kattan fazla artmış ve ülke dünya çapında en yüksek opioid ölüm oranlarından bazılarını kaydetmiştir. Ancak çalışma, uyuşturucuya bağlı ölümler artarken, OAT kullanan opioid kullanıcıları arasındaki intihar oranlarının istikrarlı bir şekilde düştüğünü gözlemlemiştir. Bu durum, tedavi programlarının sadece aşırı doz risklerini azaltmakla kalmayıp aynı zamanda ruh sağlığı sonuçlarında da kritik bir rol oynadığını göstermektedir.
Tipik olarak metadon veya buprenorfin gibi ilaçları içeren OAT, Dünya Sağlık Örgütü tarafından opioid bağımlılığı için temel bir müdahale olarak kabul edilmektedir. Araştırmacılara göre tedavi, yoksunluk semptomlarını azaltarak ve aşermeyi engelleyerek bireyleri stabilize ediyor; bu da psikolojik sıkıntıyı azaltabilir ve istikrar duygusunu teşvik edebilir. Ayrıca, OAT programlarına katılım, insanlara ruh sağlığı hizmetleri ve zarar azaltma müdahaleleri gibi diğer kritik destek hizmetlerine açılan bir kapı sunmaktadır.
Toplamda, kohorttaki 575 ölüm intihar olarak tanımlanmıştır ve bu da çalışma nüfusunun %1,2'sini oluşturmaktadır. İntihar oranları özellikle bireylerin OAT kullanmadığı dönemlerde yükselmiş ve 1.000 kişi-yılda 3,98'e ulaşmıştır. Buna karşılık, aktif olarak OAT alan kişiler arasında bu oran 1.000 kişi-yılında 1,14 ile önemli ölçüde düşüktü. Bu eğilimler cinsiyet, yaş ve önceden var olan ruh sağlığı koşulları gibi faktörler kontrol edildikten sonra bile tutarlı kalmıştır.
İlginç bir şekilde, çalışma zaman içinde intihar oranlarında bir düşüş olduğunu da belgelemiştir. 2011-12'de 1.000 kişi-yılda 2,57 olan kaba intihar ölüm oranları 2019-20'de 1.000 kişi-yılda 1,48'e düşmüştür. Bu düşüş, uyuşturucuya bağlı ölümlerdeki artışın aksine, OAT'nin uyuşturucu salgını kötüleşirken bile ruh sağlığına bağlı ölümleri engellemede kritik bir müdahale olarak hizmet edebileceğini göstermektedir.
Demografik dağılım, katılımcıların üçte ikisinin erkek olduğunu ve neredeyse yarısının çalışmanın başında 35 yaşından genç olduğunu ortaya koymaktadır. Kohortun büyük çoğunluğu İskoçya'nın sosyoekonomik açıdan en yoksun bölgelerinden gelmiştir; bu da yoksunluğun hem madde kullanımının hem de intiharın önemli bir itici gücü olduğu yönündeki daha geniş anlayışla uyumludur.
OAT'nin olumlu etkisine rağmen, çalışmanın yazarları tedavinin önündeki engellerin devam ettiği konusunda uyarıda bulunmaktadır. Kişisel, sistemik veya ekonomik nedenlerle tedavinin kesilmesi bireyleri savunmasız bırakmaktadır. Önceki çalışmalar, OAT'yi bıraktıktan sonraki ilk birkaç haftanın özellikle tehlikeli olduğunu, intihar ve aşırı doz risklerinin bu dönemde zirve yaptığını belgelemiştir. Bulgular, bireylerin tedaviye bağlı kalmalarını sağlamak için sürekli desteğe duyulan ihtiyacı vurgulamaktadır.
Araştırmacılar, intiharların sınıflandırılmasındaki potansiyel yanlışlıklar ve tedaviye bağlılığın tam olarak ölçülmesindeki zorluklar gibi çalışmalarındaki bazı sınırlamaları kabul etmektedir. Bununla birlikte, genel kanıtların OAT'nin intihar riskini azaltmadaki rolünü güçlü bir şekilde desteklediğini vurgulamaktadırlar.
Çalışmanın sonuçları politika yapıcılar için önemli dersler sunmaktadır. İskoçya, opioid ölümleriyle beslenen bir halk sağlığı acil durumuyla boğuşurken, OAT programlarını ölçeklendirmek ve sürekli katılımı caydıran engelleri ele almak kilit önem taşıyacaktır. Ayrıca, opioid bağımlılığı olan bireyler, özellikle de kendine zarar verme veya akıl hastalığı geçmişi olanlar için hedefe yönelik intihar önleme çabalarına ihtiyaç vardır.
Bu araştırma, opioid-agonist tedavisinin aşırı dozları önlemek için bir araçtan daha fazlası olduğunu, aynı zamanda intihar riski altında olanlar için bir yaşam çizgisi görevi gördüğünü güçlü bir şekilde hatırlatmaktadır. Uyuşturucuya bağlı ölümler artmaya devam ettikçe, OAT ve diğer destek hizmetlerine erişimin sağlanması, İskoçya ve ötesinde hem yaşamları hem de ruhsal refahı korumada kritik bir strateji olmaya devam edecektir.
Çalışmanın tamamına erişmek için şu bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz: https://doi.org/10.1111/add.16680 (clearnet).
Bu tür yayınlarla ilgileniyorsanız, lütfen tepki verin ve yorum bırakın. Bu benim için devam etmem için bir işaret olacaktır.
