Nowe, zakrojone na szeroką skalę badanie ze Szkocji oferuje kluczowy wgląd w ryzyko samobójstwa związane z uzależnieniem od opioidów i podkreśla ratujący życie potencjał terapii antagonistami opioidów (OAT). W latach 2011-2020 naukowcy przeanalizowali dane od ponad 46 000 osób, które otrzymały co najmniej jedną receptę na leczenie metadonem lub buprenorfiną. Ich odkrycia wskazują, że osoby korzystające z OAT mają znacznie niższe wskaźniki samobójstw, co podkreśla znaczenie stałego dostępu do leczenia w obliczu nasilającego się w Szkocji kryzysu związanego ze śmiercią z powodu narkotyków.
Badanie przeprowadzone przez zespół kierowany przez Rosalyn Fraser i Andrew McAuley z Glasgow Caledonian University wykazało, że wskaźnik samobójstw wśród osób uzależnionych od opioidów jest siedmiokrotnie wyższy niż w populacji ogólnej. Jednak leczenie przyniosło zauważalną różnicę: osoby aktywnie otrzymujące OAT były trzykrotnie mniej narażone na śmierć w wyniku samobójstwa niż osoby, które przerwały leczenie. Warto zauważyć, że ten efekt ochronny utrzymywał się pomimo gwałtownego wzrostu liczby zgonów związanych z narkotykami w tym samym okresie.
Badania nabierają dodatkowego znaczenia, biorąc pod uwagę pogłębiający się kryzys narkotykowy w Szkocji. Liczba zgonów związanych z narkotykami w tym kraju wzrosła ponad dwukrotnie w ciągu ostatniej dekady, a kraj ten odnotowuje jedne z najwyższych wskaźników śmiertelności z powodu opioidów na świecie. W badaniu zaobserwowano jednak, że podczas gdy liczba zgonów związanych z narkotykami wzrosła, wskaźniki samobójstw wśród użytkowników opioidów korzystających z OAT stale spadały. Sugeruje to, że programy leczenia nie tylko zmniejszają ryzyko przedawkowania, ale także odgrywają kluczową rolę w wynikach zdrowia psychicznego.
OAT, która zazwyczaj obejmuje leki takie jak metadon lub buprenorfina, jest uznawana przez Światową Organizację Zdrowia za podstawową interwencję w przypadku uzależnienia od opioidów. Leczenie stabilizuje osoby poprzez zmniejszenie objawów odstawienia i ograniczenie głodu narkotykowego, co według naukowców może zmniejszyć cierpienie psychiczne i sprzyjać poczuciu stabilności. Co więcej, udział w programach OAT oferuje ludziom dostęp do innych krytycznych usług wsparcia, takich jak opieka psychiatryczna i interwencje w zakresie redukcji szkód.
Łącznie 575 zgonów w kohorcie zidentyfikowano jako samobójstwa, co stanowiło 1,2% badanej populacji. Wskaźniki samobójstw były szczególnie podwyższone w okresach, gdy osoby nie przyjmowały OAT, osiągając 3,98 na 1000 osobolat. Dla porównania, wskaźnik ten był znacznie niższy i wynosił 1,14 na 1000 osobolat wśród osób aktywnie otrzymujących OAT. Trendy te pozostały spójne nawet po uwzględnieniu czynników takich jak płeć, wiek i istniejące wcześniej schorzenia psychiczne.
Co ciekawe, badanie udokumentowało również spadek wskaźników samobójstw w czasie, przy surowych wskaźnikach śmiertelności samobójczej spadających z 2,57 na 1000 osobolat w latach 2011-12 do 1,48 na 1000 osobolat w latach 2019-20. Redukcja ta kontrastuje ze wzrostem liczby ofiar śmiertelnych związanych z narkotykami, wskazując, że OAT może służyć jako krytyczna interwencja w ograniczaniu zgonów związanych ze zdrowiem psychicznym, nawet gdy epidemia narkotyków się pogarsza.
Podział demograficzny ujawnia, że dwie trzecie uczestników stanowili mężczyźni, a prawie połowa z nich miała mniej niż 35 lat na początku badania. Zdecydowana większość kohorty pochodziła z najbardziej społeczno-ekonomicznie ubogich obszarów Szkocji, co jest zgodne z szerszym zrozumieniem, że deprywacja jest kluczowym czynnikiem napędzającym zarówno używanie substancji, jak i samobójstwa.
Pomimo pozytywnego wpływu OAT, autorzy badania ostrzegają, że nadal istnieją bariery w leczeniu. Przerwanie terapii - czy to z powodów osobistych, systemowych, czy ekonomicznych - pozostawia osoby bezbronne. Wcześniejsze badania udokumentowały, że pierwsze kilka tygodni po odstawieniu OAT są szczególnie niebezpieczne, a ryzyko samobójstwa i przedawkowania wzrasta w tym okresie. Wyniki badań podkreślają potrzebę ciągłego wsparcia, aby zapewnić, że osoby pozostaną zaangażowane w leczenie.
Naukowcy przyznają, że ich praca ma pewne ograniczenia, takie jak potencjalne niedokładności w klasyfikowaniu samobójstw i wyzwania związane z precyzyjnym pomiarem przestrzegania zaleceń te*****utycznych. Podkreślają jednak, że ogólne dowody zdecydowanie potwierdzają rolę OAT w zmniejszaniu ryzyka samobójstwa.
Wnioski z badania oferują ważne lekcje dla decydentów. Ponieważ Szkocja zmaga się z kryzysem zdrowia publicznego napędzanym zgonami spowodowanymi opioidami, kluczowe będzie zwiększenie skali programów OAT i zajęcie się barierami, które zniechęcają do trwałego zaangażowania. Ponadto, konieczne są ukierunkowane działania mające na celu zapobieganie samobójstwom wśród osób uzależnionych od opioidów, szczególnie tych z historią samookaleczeń lub chorób psychicznych.
Badania te stanowią potężne przypomnienie, że terapia opioidowa jest czymś więcej niż tylko narzędziem zapobiegającym przedawkowaniu - służy również jako koło ratunkowe dla osób zagrożonych samobójstwem. Ponieważ liczba zgonów związanych z narkotykami nadal rośnie, zapewnienie dostępu do OAT i innych usług wsparcia pozostanie kluczową strategią ochrony zarówno życia, jak i dobrostanu psychicznego w Szkocji i poza nią.
Aby uzyskać dostęp do pełnego badania, można odwiedzić ten link: https://doi.org/10.1111/add.16680 (clearnet).
Jeśli jesteś zainteresowany takimi publikacjami, zareaguj i zostaw komentarz. Będzie to dla mnie znak do dalszego działania.
