Powszechna dekryminalizacja narkotyków nie jest tak szalona, jak mogłoby się wydawać.
Prolog
Wysoki biały mężczyzna w dżinsowej koszuli stoi przed kuchenką. Kamera podąża za jego ręką, która sięga do kartonu z jajkami, a następnie odsuwa się, odsłaniając żeliwną patelnię.
Po nawiązaniu kontaktu wzrokowego z kamerą wskazuje na jajko - "To twój mózg". Wskazuje na patelnię. "To są narkotyki".
Jedną muskularną ręką rozbija jajko na gorącej patelni. Jajko sączy się i skwierczy, a on odrzuca patelnię. "To twój mózg na narkotykach".
Kamera ponownie podnosi wzrok. "Jakieś pytania?"
Być może nigdy w historii ludzkości nie było czasu, kiedy strach związany z oceną śniadania miał tak głęboki wpływ na umysły młodych ludzi. Reklama z 1987 roku, przełomowa kampania finansowana przez organizację non-profit Partnership for a Drug-Free America, ilustruje sposób, w jaki Stany Zjednoczone od dziesięcioleci podchodziły do problemu narkotyków: za pomocą taktyk zastraszania, kar i kryminalizacji, które szczególnie dotknęły mniejszości.
Może się to jednak zmienić. W wyborach w 2020 r. sześć stanów i Dystrykt Kolumbii przyjęły inicjatywy reformy prawa narkotykowego. Większość z nich dotyczyła konopi indyjskich, które są obecnie zdekryminalizowane, zalegalizowane lub w trakcie dekryminalizacji (stan na sierpień 2024 r.). Oregon, znany ze swoich liberalnych przepisów i problemów z przemocą ze strony policji, wyróżnia się na tym tle.
W stanie tym uchwalenie ustawy Measure 110 zalegalizowało posiadanie wszelkich narkotyków w ilościach niezbędnych do użytku osobistego - między innymi mniej niż gram heroiny, mniej niż 40 jednostek LSD i do 40 tabletek oksykodonu. Stworzono również system bezpłatnego leczenia odwykowego dla każdego, kto tego chciał. Nowe prawo weszło w życie w niektórych jurysdykcjach wcześniej, ale oficjalnie weszło w życie w całym stanie 1 lutego.
"Jeśli miałoby się to zdarzyć gdziekolwiek, Oregon jest logicznym wyborem", zauważa Katherine Neal Harris, badaczka polityki narkotykowej na Uniwersytecie Rice. Stan ten zajmuje wysokie miejsce pod względem federalnych wskaźników używania i nadużywania narkotyków i od lat stara się rozwiązać ten problem. W 1973 roku stał się pierwszym stanem, który zdekryminalizował marihuanę.
Naukowcy zajmujący się zdrowiem publicznym, uzależnieniami i kryminologią oraz postępowi politycy mają nadzieję, że niedawne zwycięstwo sygnalizuje zdecydowany zwrot w nastawieniu społeczeństwa do osób używających narkotyków.
"To całe DARE, ta cała atmosfera nigdy nie zadziałała. Wiemy, że nigdy nie działała " - mówi Jacob Borodowski, badacz polityki narkotykowej na University of Washington School of Medicine. "Nie trzeba być ekspertem, by dostrzec wszystkie problemy wynikające ze sposobu, w jaki zarządzamy narkotykami w tym kraju".
Stronniczość wojny z narkotykami
"To całe DARE, ta cała atmosfera nigdy nie zadziałała. Wiemy, że nigdy nie działała " - mówi Jacob Borodowski, badacz polityki narkotykowej na University of Washington School of Medicine. "Nie trzeba być ekspertem, by dostrzec wszystkie problemy wynikające ze sposobu, w jaki zarządzamy narkotykami w tym kraju".
Stronniczość wojny z narkotykami
"Wrogiem numer jeden w Stanach Zjednoczonych jest uzależnienie od narkotyków " - powiedział prezydent Richard Nixon w przemówieniu z 1971 roku, w którym ukuł frazę "wojna z narkotykami".
Początkowo jego administracja kierowała większość swoich funduszy na redukcję popytu, czyli leczenie osób uzależnionych od narkotyków i edukowanie ludzi o możliwych konsekwencjach zażywania narkotyków. Z czasem jednak retoryka Nixona uległa zmianie, a wysiłki stały się zdecydowanie bardziej bojowe, ze zwiększonym naciskiem na wykorzystanie więzień w celu ograniczenia używania narkotyków.
W swoim przemówieniu z października 1982 r. prezydent Ronald Reagan obiecał miliony dolarów na walkę z narkotykami, twierdząc, że pomoże to rozwiązać "amerykańską epidemię" przestępczości. Zauważył, że przestępczość "pochłania życie ponad 20 000 Amerykanów rocznie, wpływa na prawie jedną trzecią gospodarstw domowych w kraju i powoduje straty finansowe w wysokości około 8,8 miliarda dolarów rocznie". Przez cały okres jego prezydentury i 38 kolejnych lat, przestępczość i narkotyki pozostawały ściśle powiązane w amerykańskiej polityce i świadomości społecznej, choć prawdziwy związek między nimi może być konsekwencją kryminalizacji narkotyków, a nie samych substancji.
Niemniej jednak wojna z narkotykami nie spełniła oczekiwań dotyczących bezpieczniejszego i zdrowszego społeczeństwa. Pół miliona osób w USA jest obecnie więzionych za przestępstwa narkotykowe, w tym 49% więźniów więzień federalnych. W międzyczasie ponad 60 000 osób nadal umiera z powodu przedawkowania narkotyków każdego roku, a drapieżne ośrodki odwykowe pojawiają się coraz częściej, by żerować na bezbronnych ludziach i ich rodzinach.
Hakik Virani, lekarz i specjalista ds. uzależnień z University of Alberta w Kanadzie, twierdzi, że te negatywne konsekwencje nie były błędem, ale wzorcem. Według niego, przepisy antynarkotykowe "nigdy nie miały na celu pomóc ludziom w zaprzestaniu używania substancji", ale raczej wykluczenie pewnych populacji. Ludzie marginalizowani na tle rasowym, klasowym, seksualnym lub innym ponoszą ciężar polityki antynarkotykowej, mimo że wskaźniki używania substancji są podobne we wszystkich grupach demograficznych.
Jednym z przykładów jest historyczna różnica w wyrokach za crack i kokainę w proszku, które pod względem chemicznym są w zasadzie tym samym narkotykiem w różnych formach. Chlorowodorek kokainy jest sproszkowaną formą ekstraktu z liści koki zmieszanego z substancją, która czyni go mniej czystym. Crack kokaina jest wytwarzana przez gotowanie chlorowodorku kokainy z sodą oczyszczoną i niewielką ilością wody, aż utworzy "kamienie", które można palić. Proces ten zmienia skład chemiczny kokainy, ale nie zmienia jej właściwości psychoaktywnych.
Crack kokaina, ze względu na sposób, w jaki jest używana, wytwarza szybszy i bardziej intensywny haj. Może to być związane z wysokim uzależnieniem, ponieważ szybkie działanie sprzyja częstemu używaniu. Jednak ze względu na złożoność badania nielegalnych substancji i brak danych w ramach zakazu policyjnego, istnieje niewiele dowodów naukowych na ten temat.
Brak informacji nie powstrzymał polityków przed przyjęciem uprzedzeń wobec cracku. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 1986 roku ustanowiła znacznie surowsze kary za posiadanie cracku w porównaniu do kokainy w proszku. Na przykład, za posiadanie 5 gramów cracku można było otrzymać taką samą karę, jak za posiadanie 500 gramów proszku.
Nie było żadnej logiki w tym, że kara za crack była wielokrotnie surowsza niż za lekką kokainę. Miało to związek z tym, kto używał i sprzedawał crack w tamtym czasie: były to głównie biedne czarne społeczności w dużych miastach.
Fair Sentencing Act z 2010 roku zmniejszył dysproporcje w wysokości kar ze 100:1 do 18:1, ale nadal się one utrzymują. Polityka przyjęta w erach Nixona i Reagana miała nieproporcjonalny wpływ na czarnoskórych Amerykanów. Według Drug Policy Alliance, czarnoskórzy i latynoscy więźniowie stanowią około 80% więźniów federalnych i prawie 60% więźniów stanowych. Z tego powodu około jedna na 13 czarnoskórych osób dorosłych jest pozbawiona praw wyborczych z powodu przepisów ograniczających prawa wyborcze przestępców.
Brak informacji nie powstrzymał polityków przed przyjęciem uprzedzeń wobec cracku. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 1986 roku ustanowiła znacznie surowsze kary za posiadanie cracku w porównaniu do kokainy w proszku. Na przykład, za posiadanie 5 gramów cracku można było otrzymać taką samą karę, jak za posiadanie 500 gramów proszku.
Nie było żadnej logiki w tym, że kara za crack była wielokrotnie surowsza niż za lekką kokainę. Miało to związek z tym, kto używał i sprzedawał crack w tamtym czasie: były to głównie biedne czarne społeczności w dużych miastach.
Fair Sentencing Act z 2010 roku zmniejszył dysproporcje w wysokości kar ze 100:1 do 18:1, ale nadal się one utrzymują. Polityka przyjęta w erach Nixona i Reagana miała nieproporcjonalny wpływ na czarnoskórych Amerykanów. Według Drug Policy Alliance, czarnoskórzy i latynoscy więźniowie stanowią około 80% więźniów federalnych i prawie 60% więźniów stanowych. Z tego powodu około jedna na 13 czarnoskórych osób dorosłych jest pozbawiona praw wyborczych z powodu przepisów ograniczających prawa wyborcze przestępców.
Ogólnie rzecz biorąc, obecny system jest nieefektywny. Do 2019 roku rząd federalny wydawał 34,6 miliarda dolarów rocznie na kontrolę zażywania narkotyków. W ciągu ostatnich 40 lat na kontrolę narkotyków wydano ponad 1 bilion dolarów, ale wskaźnik ich używania nadal rośnie. Badanie opublikowane w 2018 roku w czasopiśmie Science wykazało, że liczba zgonów spowodowanych przedawkowaniem wzrosła wykładniczo w ciągu ostatnich 40 lat.
Ponieważ niewiele zrobiono, aby powstrzymać epidemię uzależnienia od opioidów, która rozpoczęła się od legalnego dostępu do farmaceutyków, kryzys szybko się nasilił. Opioidy zabiły 47 600 osób w Stanach Zjednoczonych w 2018 r., co stanowi większość z 67 300 zgłoszonych zgonów spowodowanych przedawkowaniem.
Wielu ekspertów uważa, że epidemia opioidów, która wysunęła na pierwszy plan uzależnienie od białych narkotyków, pomogła zmienić postrzeganie użytkowników narkotyków przez opinię publiczną i zwiększyła opłacalność nowych polityk, takich jak inicjatywa głosowania w Oregonie.
Dekryminalizacja to tylko pierwszy krok
Jeśli chodzi o wpływ wojny z narkotykami na czarnoskórych Amerykanów, sama zmiana prawa nie wystarczy, by naprawić szkody.
Kaise Jama, dyrektor wykonawczy organizacji na rzecz sprawiedliwości społecznej Unite Oregon, powiedział w wywiadzie dla The Marshall Project: "Systemy ucisku zawsze znajdują sposoby, by wysyłać czarnych i brązowych ludzi do więzienia". Podczas gdy środek 110 jest krokiem naprzód, Jama podkreślił, że dane z Oregonu pokazują, że organy ścigania będą nadal atakować mniejszości rasowe. Według danych American Civil Liberties Union z 2018 r., czarnoskórzy mieszkańcy Oregonu są aresztowani za posiadanie marihuany 1,8 razy częściej niż biali, mimo że narkotyk został zalegalizowany w 2014 roku. Tymczasem osoby czarnoskóre stanowią zaledwie 2% populacji stanu, ale aż 10% populacji więziennej.
Środek 110 podkreśla, w jaki sposób przepisy antynarkotykowe przyczyniają się do systemowego rasizmu, uznając, że "kryminalizacja narkotyków nieproporcjonalnie szkodzi ludziom biednym i kolorowym". Dekryminalizacja wszystkich narkotyków eliminuje uprzedzenia związane z różnymi substancjami, takie jak różnice w podejściu do kokainy.
Jeśli chodzi o wpływ wojny z narkotykami na czarnoskórych Amerykanów, sama zmiana prawa nie wystarczy, by naprawić szkody.
Kaise Jama, dyrektor wykonawczy organizacji na rzecz sprawiedliwości społecznej Unite Oregon, powiedział w wywiadzie dla The Marshall Project: "Systemy ucisku zawsze znajdują sposoby, by wysyłać czarnych i brązowych ludzi do więzienia". Podczas gdy środek 110 jest krokiem naprzód, Jama podkreślił, że dane z Oregonu pokazują, że organy ścigania będą nadal atakować mniejszości rasowe. Według danych American Civil Liberties Union z 2018 r., czarnoskórzy mieszkańcy Oregonu są aresztowani za posiadanie marihuany 1,8 razy częściej niż biali, mimo że narkotyk został zalegalizowany w 2014 roku. Tymczasem osoby czarnoskóre stanowią zaledwie 2% populacji stanu, ale aż 10% populacji więziennej.
Środek 110 podkreśla, w jaki sposób przepisy antynarkotykowe przyczyniają się do systemowego rasizmu, uznając, że "kryminalizacja narkotyków nieproporcjonalnie szkodzi ludziom biednym i kolorowym". Dekryminalizacja wszystkich narkotyków eliminuje uprzedzenia związane z różnymi substancjami, takie jak różnice w podejściu do kokainy.
Podczas gdy eksperci postrzegają Measure 110 jako początek szerszych zmian, wskazują oni również na potrzebę rewizji wyroków dla osób nadal przebywających w więzieniach za posiadanie narkotyków, które obecnie nie jest przestępstwem. Zostało to już zrobione w Oklahomie i Kalifornii w odniesieniu do konopi indyjskich. Każdego roku w Oregonie zapadają tysiące wyroków skazujących za przestępstwa.
W dokumencie przygotowanym przez Drug Policy Alliance (DPA), który promował środek 110, opisano, w jaki sposób polityka narkotykowa Oregonu zmieni się w ciągu najbliższych dwóch lat. Od 1 lutego 2021 r. narkotyki zostały oficjalnie zdekryminalizowane i rozpoczął się proces tworzenia systemu leczenia finansowanego z podatków od konopi indyjskich. DPA przewiduje, że podatki te zapewnią ponad 100 milionów dolarów finansowania do końca roku, a do października każda jurysdykcja będzie miała ośrodek leczenia. Do 2022 r. do systemu trafią dodatkowe fundusze z oszczędności w wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych.
W dokumencie przygotowanym przez Drug Policy Alliance (DPA), który promował środek 110, opisano, w jaki sposób polityka narkotykowa Oregonu zmieni się w ciągu najbliższych dwóch lat. Od 1 lutego 2021 r. narkotyki zostały oficjalnie zdekryminalizowane i rozpoczął się proces tworzenia systemu leczenia finansowanego z podatków od konopi indyjskich. DPA przewiduje, że podatki te zapewnią ponad 100 milionów dolarów finansowania do końca roku, a do października każda jurysdykcja będzie miała ośrodek leczenia. Do 2022 r. do systemu trafią dodatkowe fundusze z oszczędności w wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych.